اطلاعیهی «کارگاه آشنایی با تاریخگرایی نوین در نقد ادبی»
شرح دوره
«تاریخگرایی نوین» شکلی از نقد ادبیِ معطوف به تحلیل تاریخ و گفتمان است که از اواخر دههی ۱۹۷۰ و اوایل ۱۹۸۰ نظریهپردازی شد. پایهگذاری و تشریح مبانی نظریِ این رویکرد را ابتدا استیون گرینبلَت انجام داد و هم او بود که عنوان «تاریخگرایی نوین» را نخستین بار در یکی از نوشتههایش در سال ۱۹۸۲ به کار برد. به اعتقاد تاریخگرایان نوین، معرفت تاریخی همواره ماهیتی نظرگاهی یا گفتمانی دارد. سرچشمهی برخی از بنیانیترین دیدگاههای تاریخگرایان نوین را میتوان در اندیشههای نیچه (فیلسوف آلمانی قرن نوزدهم) و آراء میشل فوکو (فیلسوف فرانسوی قرن بیستم) یافت. مطابق با معرفتشناسیِ ضدپوزیتیویستیِ نیچه، شناخت همواره با واسطهی مفاهیم و تفسیر برای سوژه امکانپذیر میشود. معرفت هیچگاه مبیّن حقایقِ بیواسطه نیست. در واقع، شناخت از هر چیزی (مثلاً تاریخ)، تفسیر آن چیز است. تاریخنگاران و کتابهای تاریخ نمیتوانند حقایق مطلق تاریخی، یا شناخت عینی از تاریخ، به دست دهند. فوکو معرفتشناسیِ ضدپوزیتیویستیِ نیچه را با این نظریه تکمیل میکند که در پس هر «حقیقتی»، یک گفتمان معیّن نهفته است. در هر دورهای، گفتمان خاصی مسلط است و رویدادهای تاریخی بر حسب آن گفتمان (باز)تفسیر میشوند.
این کارگاه به منظور معرفی بنیانهای نظری تاریخگرایی نوین در نقد ادبی برگزار میشود. مدت کارگاه ۱۰ جلسه خواهد بود و در آن علاوه بر بحث پیرامون اصول و مفاهیم تاریخگرایی نوین، کاربرد این رویکرد در نقد عملی رمان «سووشون» (نوشتهی سیمین دانشور) تمرین خواهد شد. این کارگاه بر اساس کتاب «نظریه و نقد ادبی: درسنامهای میانرشتهای» برگزار خواهد شد. اعضای کارگاه میبایست هر هفته بخشی از مطالب کتاب را بخوانند تا در کارگاه مطالبی افزون بر آنچه در کتاب آمده است مطرح و به طور جمعی بحث شود. از همهی اعضای کارگاه انتظار میرود که در بحثهای جمعی، بویژه در نقد عملی متون، مشارکت کنند.
اطلاعات بیشتر دربارهی نحوهی ثبتنام را میتوانید از مؤسسهی پژوهشی «فرهنگبان» دریافت کنید: ۶۶۴۶۱۶۰۶
اطلاعیهی «کارگاه آشنایی با نقد ادبی فمینیستی»
شرح دوره
خوانش متون ادبی از منظر فمینیستی تلاشی است برای بازاندیشی دربارهی پنداشتهای دیرینی که همهی ما، آگاهانه یا ناخودآگاهانه، دربارهی زنان و جنسیت زنانه داریم. منتقدان ادبی فمینیست با تحلیل آثار ادبی معاصر و بازخوانش آثار کلاسیک نشان میدهند که تصورات اجتماعی از زنبودگی چگونه در طول تاریخ دستخوش تغییر شده است. این شیوه از نقد متون ادبی همچنین تلاشی است برای پرتوافشانی بر نقش نه چندان آشکارِ زبان در ایجاد ساختارهای اندیشگانیِ مبتنی بر مردسالاری. در نظریه و نقد ادبی جدید، طیفی از انواع رهیافتهای فمینیستی وجود دارد و نه یک شیوهی واحد و مورد اجماعِ همهی کسانی که ادبیات را از منظر جایگاه زن بررسی میکنند. برای مثال، برخی از منتقدان فمینیست نظریههایی را در نقد متون ادبی به کار میبرند که بر پایهی مفهوم «جنسیت» و تفاوت آن با «جنس» شکل گرفته است. این دسته از «منتقدانِ جنسیت» بیشتر به جنبههای فرهنگیِ زنبودگی و نحوهی برساخته شدن هویت زنانه در فرهنگ نظر دارند. برخی دیگر از منتقدان فمینیست، که با عنوان «فمینیستهای مارکسیست» مشخص میشوند، طبقهی اجتماعی را مفهوم محوری در نقد ادبیِ فمینیستی محسوب میکنند و با درآمیختن مارکسیسم و فمینیسم بیشتر به جایگاه زنان در نظام سرمایهداری و ستم مضاعفی که نه فقط به لحاظ جنسیت بلکه همچنین به لحاظ اقتصادی بر آنان روا میشود، نظر دارند. ایضاً گروه دیگری از منتقدان فمینیست با اتکا به بازخوانیهای نظریهپرداز فرانسوی ژاک لاکان از روانکاویِ فرویدی، آمیزهای از فمینیسم و روانکاوی به وجود آوردهاند و آن را «نقد فمینیستیِ روانکاوانه» مینامند.
این کارگاه به منظور معرفی بنیانهای نظری نقد ادبی فمینیستی برگزار میشود. مدت کارگاه ۱۰ جلسه خواهد بود و در آن علاوه بر بحث پیرامون اصول و مفاهیم ساختارگرایی و روایتشناسی، کاربرد این رویکردها در نقد عملی برخی متون تمرین خواهد شد. در این کارگاه سه موج نظری فمینیسم معرفی میشوند و سپس با تمرکز بر «فمینیسم پساساختارگرا» و «فمینیسم مارکسیستی» آراء اِلِن سیکسو، ژولیا کریستیوا و دیگران بررسی و در نقد عملی متون (ادبیات داستانی و فیلم سینمایی) به کار برده میشوند.
این کارگاه بر اساس کتاب «نظریه و نقد ادبی: درسنامهای میانرشتهای» برگزار خواهد شد. اعضای کارگاه میبایست هر هفته بخشی از مطالب کتاب را بخوانند تا در کارگاه مطالبی افزون بر آنچه در کتاب آمده است مطرح و به طور جمعی بحث شود. از همهی اعضای کارگاه انتظار میرود که در بحثهای جمعی، بویژه در نقد عملی متون، مشارکت کنند.
اطلاعات بیشتر دربارهی نحوهی ثبتنام را میتوانید از مؤسسهی پژوهشی «فرهنگبان» دریافت کنید: ۶۶۴۶۱۶۰۶
دیدگاهی بگذارید!